Wrażenia dotykowe, które docierają z powierzchni całej skóry do mózgu pobudzają wiele jego obszarów m.in. pień mózgu, wzgórze, układ limbiczny (odpowiedzialny za emocje), płat cieniowy (czucie). Skóra to najbardziej rozległy organ organizmu. Znajdują się w niej liczne receptory odpowiedzialne za odczuwanie lekkiego bądź silnego dotyku, nacisku, ciepła/zimna, bólu oraz propriocepcji czyli odbierania wrażeń z mięśni, ścięgien i układu przedsionkowego.
Zmysł dotyku umożliwia kształtowanie świadomości kontaktu skóry z przedmiotami oraz określania ich wagi, temperatury, kształtu czy faktury. Dotyk pozwala również ocenić czy to z czym kontaktuje się skóra jest bezpieczne dla organizmu (ból, wrażenie przyjemny/nieprzyjemny). Bardzo ważny jest fakt, że dzięki taktylności mózg jest w stanie zapamiętać lokalizację przestrzenną mięśni.
Powyższe dane spływają do mózgu gdzie tworzony jest obraz przedmiotów, który jest zapisywany w pamięci. Napływające dane są grupowane i katalogowane co pozwala zbudować całościowy obraz otoczenia. Mózg potrafi w ten sposób oceniać czy nowe otoczenie jest bezpieczne a następnie na podstawie zdobytej wcześniej wiedzy odpowiednio reagować na nowe środowisko bądź nowe obiekty w znanym otoczeniu.
W świetle powyższych informacji łatwo zauważyć, że skóra od pierwszych chwil życia jest istotnym elementem szeroko rozumianego uczenia się. Gdy proces docierania bodźców zostanie zaburzony lub dane będą niepełne mogą pojawić się takie problemy jak:
- brak akceptacji przytulania, leżenia na brzuchu, niechęć do dotykania przedmiotów itp. w przypadku nieprawidłowości w pracy receptorów rejestrujących lekki dotyk. W tym przypadku ograniczone są funkcje poznawcze i emocjonalne dziecka.
- brak świadomości bólu. Dziecko uważane jest za agresywne gdyż nie ma świadomości, że uderzenie boli.
- słaba koordynacja ruchowa, niezdarność w przypadku niesprawności proprioreceptorów.
- nadwrażliwość na bodźce może być przyczyną (główną lub jedną z wielu) nadpobudliwości (zarówno emocjonalnej jak i ruchowej), braku koncentracji, unikania sportu a nawet skłonności do konfliktów i nieprawidłowych relacji z rówieśnikami.
Terapia taktylna to odpowiednie techniki masażu oraz stymulacji skóry, które wpływają na rozwój funkcji poszczególnych partii mózgu (półkul, tyłomózgowia, śródmózgowia, kory) a nawet na dojrzałość niektórych funkcji psychicznych. Ważnym czynnikiem pobudzającym aktywność układu nerwowego jest zwiększone wydzielanie hormonu NWC (Nerwowy Czynnik Wzrostu) w trakcie sesji terapeutycznej.
Główne cele terapii taktylnej:
– wzmacnianie bądź kształtowanie świadomości ciała
– stymulacja receptorów skóry
– równoważenie systemu nerwowego (pobudzanie i hamowanie) co wpływa na zwiększenie skuteczności innych działań terapeutycznych
Terapię taktylną stosuje się w przypadku dzieci i dorosłych z różnego rodzaju wyzwaniami rozwojowymi. Szczególnie polecana jest w przypadku:
- ADHD/ADD
- Autyzmu
- Zaburzeń mowy
- Opóźnieniu w rozwoju psychoruchowym
- Lęków i fobii
- Trudności w nauce
- Problemów z zachowaniem